Ý nghĩa truyện cổ tích Nàng tiên cá

Nàng Tiên Cá đã trở thành một biểu tượng của đất nước Đan Mạch nhỏ bé và hiền hòa, nhân ái. Đây là truyện cổ tích nổi tiếng của nhà văn, nhà thơ người Đan Mạch Hans Christian Andersen, kể về một nàng tiên cá nhỏ mong muốn từ bỏ cuộc sống dưới đáy biển và thân phận người cá của nàng để có được một linh hồn của con người và tình yêu của chàng hoàng tử loài người. Tác phẩm có cái kết buồn và ám ảnh người đọc, hóa ra không phải bao giờ sự thật cũng chiến thắng, và tình yêu chân thành không phải bao giờ cũng được đền đáp.

• Những câu truyện cổ tích về các nàng tiên hay và ý nghĩa
• 101 Truyện Cổ Tích Hay Và Ý Nghĩa Nhất Về Loài Vật

Vài nét về tác phẩm

Nàng tiên cá nhỏ sống trong một vương quốc dưới nước cùng với cha của nàng – vua biển cả, mẹ của nàng, bà nội nàng và năm người chị, mỗi người chỉ hơn kém nhau có một tuổi. Khi mỗi một nàng tiên cá đủ 15 tuổi, nàng sẽ được phép bơi lên mặt nước để nhìn ngắm thế giới phía trên. Khi các chị nàng đủ tuổi, mỗi người họ bơi lên mặt nước và khi trở về, nàng tiên cá lắng nghe một cách thèm muốn những miêu tả của các chị nàng về mặt đất và loài người.

Khi đến lượt nàng tiên cá nhỏ, nàng bơi lên mặt nước và thấy một con tàu với một chàng hoàng tử đẹp trai và đem lòng yêu chàng từ ngoài xa. Một cơn bão lớn kéo đến và nàng tiên cá cứu được chàng hoàng tử trước khi chàng chết đuối. Nàng mang hoàng tử còn đang mê man vào bờ gần một ngôi đền. Nàng đợi ở đó đến khi một cô gái từ ngôi đền đi đến và tìm thấy chàng. Chàng hoàng tử chưa bao giờ nhìn thấy nàng tiên cá nhỏ.

Nàng tiên cá nhỏ, ao ước có được chàng hoàng tử và một linh hồn bất diệt, cuối cùng tìm đến Phù thủy Biển. Phù thủy Biển trao cho nàng một lọ thuốc để nàng có được đôi chân, đổi lại nàng phải đưa lưỡi của nàng cho mụ, vì nàng có một giọng hát mê hồn, hay nhất trần gian. Tuy nhiên, Phù thủy Biển cảnh báo nàng, một khi trở thành con người, nàng sẽ không bao giờ trở lại biển được nữa. Chất thuốc đó uống vào sẽ khiến nàng cảm thấy như có một lưỡi kiếm xuyên qua người, khi hồi phục, nàng sẽ có một đôi chân tuyệt đẹp và có thể nhảy múa đẹp hơn bất cứ con người nào. Tuy nhiên, mỗi bước đi sẽ khiến nàng cảm thấy như đi trên những lưỡi dao sắc, khiến chân nàng chảy máu. Thêm vào đó, nàng sẽ chỉ có thể có được một linh hồn nếu nàng có được nụ hôn của tình yêu chân thật và nếu chàng hoàng tử yêu và cưới nàng, thì một phần linh hồn của chàng sẽ chảy sang người nàng. Nếu không, khi chàng hoàng tử cưới một người con gái khác, thì bình minh ngay ngày hôm sau, trái tim nàng tiên cá nhỏ sẽ tan vỡ, nàng sẽ chết và tan biến thành bọt biển.

Nàng tiên cá nhỏ uống thuốc và gặp được hoàng tử. Chàng say đắm vẻ đẹp và sự duyên dáng của nàng mặc dù nàng bị câm. Trên hết, chàng yêu thích điệu nhảy của nàng. Nàng tiên cá nhảy múa vì chàng dù mỗi lần chân chạm đất, nàng như dẫm lên dao sắc. Khi cha hoàng tử yêu cầu chàng cưới công chúa của vương quốc láng giềng, chàng hoàng tử nói với nàng tiên cá nhỏ là chàng sẽ không đồng ý, bởi chàng không yêu công chúa. Chàng còn nói chàng yêu người con gái của ngôi đền bên bờ biển mà chàng nghĩ là người đã cứu chàng. Nhưng hóa ra nàng công chúa lại là người con gái của ngôi đền, được gửi đến đó để học hành. Chàng hoàng tử yêu nàng công chúa nước láng giềng và đám cưới được cử hành ngay sau đó.

Hoàng tử và công chúa kết hôn, trái tim của nàng tiên cá nhỏ tan vỡ. Nàng nghĩ đến tất cả những thứ nàng đã từ bỏ, những nỗi đau mà nàng đã phải chịu đựng. Nàng tuyệt vọng, nghĩ rằng cái chết đang chờ đợi nàng, nhưng trước khi bình minh đến, các chị nàng mang cho nàng một con dao mà Phù thủy Biển cho họ, đổi bằng bộ tóc dài của các chị nàng. Nếu nàng tiên cá nhỏ đâm hoàng tử với con dao ấy mà để máu chàng chảy xuống chân nàng, nàng sẽ trở lại là tiên cá, tất cả những nỗi đau nàng chịu đựng sẽ chấm dứt và nàng sẽ sống cho hết tuổi thọ của mình.

Nàng tiên cá không thể giết chàng hoàng tử đang ở bên cô dâu của chàng vì chàng không hề biết sự thật. Khi bình minh đến, nàng gieo mình xuống biển. Cơ thể nàng tan thành bọt biển. Nhưng nàng không chết, nàng trở thành con gái của không trung, một điều không thể thiếu đối với loài người. 300 năm nữa nàng sẽ bay lên thiên đàng với môt linh hồn mà nàng mong ước có. Với mỗi đứa trẻ ngoan nàng sẽ bớt đi được một năm, và với những đứa trẻ xấu, thời gian thử thách sẽ tăng lên một ngày. Hy vọng là nàng nhanh chóng thành thiên thần, vì có rất nhiều đứa trẻ đáng yêu trên đời này.  Đây hẳn là một câu chuyện cổ tích buồn và da diết, khác với những cái kết thường thấy ở những câu chuyện cổ tích, vì vậy, cũng gợi ra những ý nghĩa khác biệt so với những tác phẩm tương tự.

Ý nghĩa câu chuyện

* Bài học về sự đánh đổi

Truyện cổ tích thường có màu hồng, nhân vật chính bao giờ cũng được bảo vệ bằng những thế lực siêu nhiên, họ có khả năng đặc biệt và mỗi khi gặp khó khăn thì lại có người giúp đỡ. Sức mạnh lớn nhất của họ chính là sự lương thiện, vì vậy, họ luôn thuận lợi vượt qua khó khăn. Nàng tiên cá là tác phẩm hiếm hoi khẳng định rằng, không phải mọi người tốt thì đều thuận lợi có được sự giúp đỡ. Bởi vậy, mặc dù công chúa tiên cá rất lương thiện và tài năng, cô cũng phải đánh đổi để có được thứ mình muốn, thậm chí, cái giá vô cùng đắt, đó chính là giọng nói và đôi chân yếu đuối của mình. Chi tiết này gợi ra những bài học trong cuộc sống, không phải lúc nào ta cũng nhận được sự giúp đỡ của người khác, hoặc là ta phải tự mình vượt qua, hoặc là phải đánh đổi một thứ gì đó để dành lại thứ mình muốn. Cuộc sống không phải màu hồng, luôn tồn tại những kẻ độc ác, những kẻ sẽ không quan tâm đến tấm lòng lương thiện hay vẻ đẹp tâm hồn của bạn mà bỏ qua, họ chỉ quan tâm đến lợi ích và chúng ta không tránh khỏi việc một lúc nào đó phải trả giá để đạt được thành công.

Vì vậy, phải kiên định với mục tiêu của mình, phải mạnh mẽ để vượt qua khó khăn, thử thách, chỉ như vậy ta mới đạt được thành công.

* Bài học về tình yêu thực sự

Nàng tiên cá là một câu chuyện có nhiều dị bản, tuy nhiên bản được lưu truyền nhiều nhất là nàng công chúa đã từ bỏ cơ hội được sống của mình và tan thành bọt biển, vì quá tiếc nuối cho một mối tình câm lặng nhưng chân thành, mà người đời đã nghĩ ra nhiều cái kết có hậu khác nhau, tuy nhiên, có lẽ chỉ với cái kết nguyên bản, tuy đau lòng nhưng thể hiện rõ nhất sự cao thượng của tình yêu thực sự. 

Câu chuyện Nàng tiên cá có một kết thúc đáng buồn (như nhiều câu chuyện khác của Andrsen). Nó vừa thực vừa thần kỳ, huyền ảo, đơn giản mà sâu sắc, giàu tưởng tượng nhưng rất gần gũi, vừa vui vừa buồn đem lại cho chúng ta nhiều cảm xúc thẩm mỹ. Nàng tiên cá được kết cấu theo nhiều tầng ý nghĩa. Có phần linh hoạt, nhẹ nhàng, dí dỏm dành cho trẻ em (những đoạn miêu tả tiếng hát, phong cảnh dưới nước và trần thế…); có tầng sâu triết lý mà người lớn có thể rút ra qua những hình ảnh, biểu tượng. Nàng tiên cá đối với trẻ em là một cuộc đời và con người cụ thể nhưng với người đọc lớn tuổi lại là những biểu tượng có ý nghĩa tượng trưng. Bi kịch của nàng phần lớn bắt nguồn từ việc không nhận được tình yêu của chàng hoàng tử, song, không phải vì vậy mà nàng căm hận hay rũ bỏ tình yêu của mình, nàng chấp nhận từ bỏ bản thân vì không thể giết người mình yêu. Đó mới là tình yêu thật sự, không mong chờ được mãi mãi ở bên, nhưng luôn nguyện cầu đối phương được hạnh phúc, hi sinh nhưng không bao giờ mong muốn được đền đáp. Một tình yêu cao thượng và đẹp đẽ.

* Bài học về nguyên tắc không phải bao giờ tình yêu cũng chiến thắng

Người hoàng tử yêu chỉ có nàng tiên cá, chàng chỉ nhầm lẫn người, nhưng vẫn đưa lại một kết cục, nàng tiên cá tan thành bọt biển. Tình yêu nếu đúng người thì đẹp đẽ, nếu sai người thì là một bi kịch, tình yêu của cô công chúa nước láng giềng chỉ có sự ích kỉ, nhưng vẫn đạt được thứ cô mong muốn. Đó là bài học sâu sắc, kẻ thiện lương không phải bao giờ cũng chiến thắng, không phải lúc nào cũng nhận được cái kết có hậu. Kẻ ác thì quá tinh vi, không phải ai cũng có thể phát hiện, bởi vậy, chúng ta phải thừa nhận thực tế đó, từ đó, nỗ lực chiến đấu để bảo vệ cái thiện trong xã hội hiện nay.

Nàng tiên cá là câu chuyện cổ tích quá quen thuộc “khi người ta trẻ”. Ra đời năm 1836, Nàng tiên cá trở thành một trong những truyện nổi tiếng trong số 168 truyện kể của Andersen. Câu chuyện kể về nàng công chúa út sống dưới đáy biển khơi, nơi “nước xanh hơn cánh hoa mua biếc nhất, trong vắt như pha lê, nhưng sâu thăm thẳm, sâu đến nỗi neo buông không tới đáy…” Một câu chuyện buồn nhưng không kém phần đẹp đẽ.

Thảo Nguyên