Năm centimet trên giây - Nỗi buồn đằng sau vẻ đẹp lấp ló dưới cây anh đào

"Này, trông cứ như tuyết rơi ấy nhỉ"- câu nói thơ ngây đã đánh dấu một điểm khởi đầu theo cách nhẹ nhàng, sâu lắng, trầm tư cho khởi đầu câu chuyện của mỗi nhân vật trong sáng tác của Makoto Shinkai. Câu nói ấy mở ra những trang văn mới trong tiểu thuyết nặng trĩu nỗi buồn của tuổi trẻ - Năm centimet trên giây.

Mua tại Tiki Mua tại Fahasa Mua tại Shopee

Xem thêm: Review Sách Tôi Chọn Hôm Nay, Tôi Chọn Hạnh Phúc

Hoa anh đào và những ký ức xưa

5cm/s được viết theo một cốt truyện độc đáo theo trình tự kết hợp thời gian và không gian. Chương đầu tiên mang tên "Hoa anh đào", kể lại những kỷ niệm đẹp bên gốc cây anh đào hồng tươi, hồi ức về quãng thời gian dài đằng đẵng từ ngày Akari và Takaki quen biết nhau. Nói về chương này, vì là chương đầu của truyện, nên chi tiết truyện hiện ra cho người đọc thấy những cảm xúc đầu tiên chúng ta trải qua, cũng như cảm xúc bất ngờ mới mẻ ập đến hai nhân vật chính.

Ý nghĩa thực sự trong chương này là gì? 

5cm/s,theo tiêu đề truyện, đó là vận tốc rơi của cánh hoa anh đào. Hiểu theo nghĩa ẩn dụ thì đó cũng là biểu tượng cho sự trôi chảy chầm chậm giữa không gian và thời gian, tạo ra sự liên kết hài hoà giữa tâm trạng của khung cảnh với tâm trạng người chứng kiến. Mỗi ký ức được lưu lại trong tâm trí con người suốt đời còn lại sẽ hiện ra hình ảnh thiên nhiên trước tiên, từ đó mở rộng nỗi lòng của mình với người mình thương.

Mua tại Tiki Mua tại Fahasa Mua tại Shopee

Câu chuyện bắt đầu từ một buổi tan học như thường lệ, hồi lớp Sáu, hai đứa trẻ cùng về chung đường. Akari và Takaki là hai điểm sáng giữa khung trời bao la sáng sủa, với những hồi tâm sự gần gũi suốt thời đi học. Học cùng nhau từ lớp Bốn đến lớp Sáu, do công tác thường xuyên của bố mẹ; nên hết ba năm học trên, mỗi người phải đi một hướng. Chỉ còn lại những câu hỏi vừa lạ lùng, vừa thân quen lặp lại trong ký ức của Takaki:

"Này, tớ nghe nói là vận tốc năm centimet trên giây."

"Gì cơ?"

"Cậu thử đoán xem."

"Tớ chịu."

"Vận tốc rơi của hoa anh đào đấy. Năm centimet trên giây."

Vận tốc hoa anh đào được thường thấy chỉ là một chi tiết nho nhỏ, ấy vậy mà đã làm cho con người chiêm bao phải xao xuyến vì sự quan trọng to lớn trong ký ức. Hoa anh đào được ví như sợi dây đỏ gắn kết mối tình duyên giữa hai người, cảm giác bên nhau lâu hơn. Đây chính là ý nghĩa bừng tỉnh Takaki nhớ lại những quãng thời gian đẹp trước đây mình có, và mình trân trọng nó ra sao.

Takaki và Akari viết thư cho nhau mỗi khi ở riêng một nơi khi chuyển trường. Sau đó Takaki phải chuyển về Kagoshima, nên anh quyết định gặp cô gái của mình lần cuối. Anh vội vã bắt chuyến tàu nhanh từ bốn giờ chiều để gặp Akari đúng bảy giờ tối, nhưng kế hoạch bị đảo lộn hoàn toàn do tàu ngưng trệ trong tuyết rơi, kết quả là nửa đêm mới nhìn thấy nhau. Chuyến đi này có thể là điềm báo cho một tương lai xa xôi chia cắt đường tình duyên của hai người. 

"Cứ nghĩ đến việc Akari cũng đang chờ đợi tôi ở một nơi lạnh lẽo, cô đơn, tôi như muốn phát điên. Tôi chỉ cầu mong sao em đừng chờ tôi nữa, cứ về nhà đi, có lẽ tôi còn thấy dễ chịu hơn."

Chính vì cái khắc nghiệt lấn át chuyến tàu đêm, nên khi chuyến kết thúc, mọi thứ đi xuôi về hạnh phúc, nhưng chỉ trong một thời gian ngắn. Với quan điểm tôi nhận thấy, cuộc chia tay bao giờ cũng khó khăn nhưng vẫn để lại phần sâu đậm, mặn mà. Để con người có thể yêu hết mình lần cuối trước khi sống một cuộc sống không có người thương. 

Khoảnh khắc ở bên Akari lúc nửa đêm là hạnh phúc nhất với Takaki, chính tôi cũng thấy rằng, không một khoảnh khắc nào vui hơn thế. Bởi mối tình của anh với cô đều là mối tình đầu - mối tình đẹp nhất nhưng không phải lúc nào cũng có thể bền lâu. Hộp cơm, tuyết rơi, cây anh đào, nụ hôn, tất cả khắc hoạ một bức tranh toàn mỹ về một mối tình trong sáng, đẹp đẽ, dẫu còn mong manh. Và rồi bức tranh mở ra một bức tranh hoàn toàn khác với ngày hôm trước, ngày ấy vẫn ở bên nhau: ngày chia tay. 

Đoàn tàu dừng chân. Takaki lên tàu để nói lời tạm biệt lần cuối. Đâu thể đơn thuần là lời tạm biệt khi trong đầu còn rất nhiều vương vấn, mà những vương vấn ấy bị dồn nén vào một lời:

"Takaki à, mọi chuyện sẽ tốt đẹp thôi!"

Khi tôi đọc lại hai lần lời nói ấy, tôi cảm thấy nó được thốt ra khi hai người hoàn toàn không thể nhìn thấy nhau lần nữa. Thời gian trôi chậm như vận tốc hoa anh đào, mà một khi xa nhau, cơ hội ở bên nhau chỉ xấp xỉ một trên một triệu. Rồi hình bóng trong trái tim của nhau sẽ phai dần và phai dần, các mối quan hệ khác được khoả lấp cho sự trống vắng tâm hồn cùng sự níu kéo ảo ảnh về tình yêu đầu. Bạn trẻ đọc sẽ thấy hình bóng của mình trong những cuộc chia tay người cũ đầy tiếc thương, hiện ra hoài niệm với bao ký ức không thể chôn cất được...

Mua tại Tiki Mua tại Fahasa Mua tại Shopee

Xem thêm: Review Sách Cứ Cười Thôi, Mặc Kệ Đời - Gari

Năm centimet trên giây - lời cảnh tỉnh cho những người không thể buông bỏ quá khứ

Chương đầu kết thúc, mở ra hai chương tiếp theo là "Phi hành gia" và chương cuối đặt cùng tên tiêu đề cuốn truyện. Cuốn truyện xoay quanh hành trình bước chân của Takaki Toono - từ đi học cho đến lúc trưởng thành.

Nhan đề chương hai thể hiện ý nghĩa đặc biệt xuyên qua khoảng cách giữa không gian và thời gian - đó là khoảng cách giữa hai trái tim. Khoảng cách này được tạo nên bởi sự xuất hiện của con người và thời điểm xảy ra. Như người ta vẫn nói, "sai người, sai thời điểm" là chuyện cơm bữa.

Khi kết thúc mối tình đầu, anh có bao cô gái khác theo đuổi, trong đó có cô bạn cao trung tên Kanae Sumida. Có thể nói rằng, Kanae là một trong những cô gái yêu Takaki chủ động nhất và thủy chung nhất. Cô luôn dõi theo từng điệu bắn cung của anh mỗi lúc xuống xe, cùng anh đến cửa hàng tiện lợi vừa chọn cho mình sữa chua yêu thích vừa ngắm anh, có lúc cô cũng lên đồi cỏ để tâm sự với anh nữa. Gần gũi đến mấy thì Takaki chỉ coi cô là một người bạn để giãi bày, chứ anh không thể từ bỏ quá khứ mà mở lòng với người khác. Điều này gây nên sự lo lắng thấp thỏm cho Kanae về quyết định tỏ tình, đến khi cô dốc sức tập lướt sóng và dũng cảm lấy hơi thốt lên, thì cuối cùng, mọi lời tỏ tình bỗng nhiên bốc hơi. Bốc hơi dồn thành nước mắt cuộn trào xuống má Kanae...

Lý giải cho cảm xúc của Kanae đều rõ ràng thông qua một chiếc tên lửa bay bất chợt. Từ quả tên lửa này, Kanae đã nhận ra một điều mà bất kể người yêu đơn phương nào cũng phải dũng cảm chấp nhận sự thật:

"Dù cùng nhìn vào một hướng nhưng chúng tôi đang nhìn vào những thời điểm khác nhau. Và Toono cũng chưa bao giờ hướng về phía tôi.

Toono rất tốt, lúc nào cũng dịu dàng đi bên cạnh tôi nhưng thực ra mắt cậu luôn nhìn về nơi nào xa lắm, không có tôi."

Tình yêu vốn dĩ luôn thuộc về sự cho đi, không màng nhận lại. Nhưng đặt mình vào tình huống của Kanae, tôi vẫn khẳng định một điều: Takaki mãi chỉ ôm lấy kỷ niệm của mình, ôm đến nỗi lý trí rã rời. Anh đã biết rằng sẽ không thể bên nhau, vậy mà anh vẫn cứ ôm lấy nó như thể sắp mất nó. Có thể nói rằng, tình yêu đôi khi làm con người mù quáng và vô vọng, buồn trong tim. Con người chỉ khư khư giữ lại ký ức, như thể ngắm quả cầu tuyết rồi cứ tiếp tục lắc nó mà không quyết liệt hành động để tiến gần người mình yêu. Cứ diễn ra như vậy, đến khi sang chương cuối cùng, anh mới tìm thấy câu trả lời cho mình.

Chương cuối có một điểm khác biệt so với hai chương đầu là ngôi kể: chương cuối dùng ngôi thứ ba, còn lại là ngôi thứ nhất. Câu chuyện xoay chuyển góc nhìn từ chủ quan tới khách quan rất linh hoạt, là vì sự khách quan biểu lộ cho sự từng trải của mỗi con người. Khi trải qua những vết thương lòng ấy, con người không còn sợ chia ly xa cách được nữa. Trong chương này, Makoto Shinkai tái hiện cảnh chấm dứt kết thúc những thứ thuộc về dĩ vãng, mở ra một khởi đầu mới. Akari chuẩn bị lấy chồng và lập gia đình mới. Takaki lúc bấy giờ đã gần 30, đang bấp bênh trong khoản công việc và tình yêu: anh vừa chia tay với Risa Mizuno, vừa xin nghỉ việc. Tokyo đã trở thành một thành phố tẻ nhạt, buồn rầu trong tâm hồn anh. 

Cho đến khi vào một buổi trưa tháng Tư, hoa anh đào nở rộ nhiệt huyết khắp đường phố, anh xuống đi dạo. Cây anh đào đứng cạnh thanh chắn đường ray, xong bất chợt gặp một cô gái đi ngược chiều. 

"Đúng lúc hai người đi lướt qua nhau, anh chợt thấy tim mình loé sáng."

"Băng qua đường ray xong, anh từ từ quay lại nhìn cô. Cô cũng từ từ quay người lại. Mắt họ giao nhau."

Đúng khoảnh khắc ấy, chỉ trong chốc lát... Một khoảnh khắc đầy phép màu thôi cũng làm cho tôi phải suy ngẫm nhiều... Tại sao không ai thốt lời trước khi tàu chạy qua?

Tại sao hai người không thể quay lại nhìn nhau sớm hơn?

Ít ra, được nhìn thấy nhau cũng đủ để thấy hạnh phúc. Là vì hai người chỉ gần gũi nhau một thời gian ngắn, không thể ở bên nhau mãi, đúng như Takaki nói từ lúc 13 tuổi. Giống như hai đường thẳng cắt nhau chỉ cắt tại một điểm, xong rồi hai đường lại đi lối riêng. Rồi mỗi người phải tiếp tục lê chân trên con đường mình chọn. Người ấy không ở với mình nữa, hãy chấp nhận sớm điều đó.

Kết thúc truyện rất nhẹ nhàng lắng dịu, nhưng buồn man mác, như kết cục của những mối tình ngắn ngủi. Makoto muốn nhắn nhủ với độc giả rằng tình yêu rất đẹp, nhưng không vĩnh cửu. Chẳng có điều gì trên đời là vĩnh cửu hết. Dẫu sao, hãy trân trọng những người yêu thương mình và những ký ức đã có, hãy để nó qua đi, tựa như một cơn gió. 

Mua tại Tiki Mua tại Fahasa Mua tại Shopee

Đúng như nhà phê bình Yoshida Daisuke đã từng nói, "con người chỉ việc sống thôi cũng đã chịu nhiều tổn thương. Những vết thương đó không phải một sớm một chiều lành ngay được." Chính vì thế, ông muốn nhắc nhở độc giả rằng đừng coi sự ngắn ngủi của ký ức là một nỗi đau, hãy mở lòng mình, đón nhận nó như một điều may mắn trong cuộc đời.

Còn đối với tôi, 5cm/s đã chạm đáy người đọc bởi góc nhìn sâu rộng về ranh giới mong manh giữa hạnh phúc và đau khổ, giữa nhất thời và vĩnh hằng. Những nhân vật trong truyện đều yêu rất chân thành, hạnh phúc, đôi lúc tự vấn về tình cảm chính mình, nhưng họ đều không đủ mạnh mẽ khẳng định hoặc níu lấy tình cảm của mình, như thể nếu yêu người ấy thì hãy để người ấy đi. Mong rằng, độc giả khi đọc cuốn này sẽ rút ra một điều gì đó sâu sắc về sự trôi chảy không ngừng của thời gian. Và biết được mình phải làm gì để bảo vệ những thứ mình quý trọng. 

5cm/s được chuyển thể thành phim anime và được công chiếu vào tháng 3 năm 2007.

Xem thêm: Review Sách Như Mây Bình Thản Như Nước Thong Dong - Akira Uenishi

Mua sách Năm centimet trên giây ở đâu?

Trên thị trường cuốn sách "Năm centimet trên giây " có giá bìa 50.000đ. Tuy nhiên bạn có thể tham khảo đặt mua sách online với giá ưu đãi trên các trang thương mại điện tử và nhà sách online như: Fahasa, Newshop, Shopee, Tiki,...

• Mua sách “Năm centimet trên giây ” giá ưu đãi lên tới 28% trên Fahasa tại đây
• Mua sách “Năm centimet trên giây ” giá ưu đãi 46% trên Shopee tại đây

Mua tại Tiki Mua tại Fahasa Mua tại Shopee

Review chi tiết bởi Amy Bùi