Sống mòn - Nam Cao: Đọc để hiểu thêm về giá trị sống

Bên cạnh tác phẩm Chí Phèo bất hủ, nhà văn Nam Cao còn sở hữu cho mình một kho tàng văn học rất đồ sộ được nhiều người đọc yêu thích, trong đó chúng ta không thể không nhắc đến tác phẩm “Sống mòn”.

Và "Sống mòn" của Nam Cao là một trong những tác phẩm hiếm hoi đã tái hiện chân thực tình cảnh khó khăn của tầng lớp trí thức nghèo trong xã hội cũ, khi mà mọi đam mê và mơ ước đều bị lấn át bởi cơm áo, gạo tiền.

Hãy Cùng tìm hiểu chi tiết hơn về tác phẩm này trong bài viết dưới đây. 

Hoàn cảnh ra đời của tác phẩm Sống Mòn

Tác phẩm “Sống mòn” được nhà văn Nam Cao viết vào năm 1944, lúc đầu tác phẩm này được đặt tên là Chết mòn, sau đó được Nhà xuất bản Văn nghệ ra mắt lần đầu vào năm 1956 và đổi lại là tên “Sống mòn” cho đến tận bây giờ. 

Có thể nói rằng cuốn tiểu thuyết này như là một lời tự sự đầy trăn trở và suy nghĩ của chính tác giả Nam Cao về cuộc sống đấu tranh tư tưởng và nội tâm của những người trí thức nghèo thời đó.

Mặc dù không có quá nhiều chi tiết cao trào hay phức tạp, nhưng vẫn đủ để người đọc cảm nhận thông điệp của tác phẩm muốn truyền tải, rất tinh tế và sâu sắc mà chỉ có Nam Cao mới có thể lột tả được. 

Mua tại Tiki Mua tại Fahasa Mua tại Shopee

Nội dung và thông điệp ý nghĩa của Sống Mòn

Nội dung tác phẩm là một câu chuyện của một thanh niên có tên là Thứ, đây là một chàng trai trẻ xuất thân trong một gia đình nghèo nhưng lại có học thức và chí hướng cho tương lai. 

Sau khi học xong, anh nuôi trong mình những mơ ước về một công việc ổn định bằng cách đi vào trong Nam để kiếm việc làm. Tuy nhiên, chỉ ba năm sau, Thứ đành phải trở về quê hương vì gặp phải nhiều khó khăn của thời kỳ những năm trước 1945. 

Trong lúc thất nghiệp, Thứ đã được người anh họ của mình tên Đích cho vào dạy ở một trường tư, từ đó anh trở thành một ông giáo quèn đúng nghĩa. Mặc dù rất tâm huyết với nghề giáo nhưng chính vì đồng lương ít ỏi và những mâu thuẫn liên quan đến cơm áo gạo tiền đã khiến anh luôn cảm thấy chán nản và bế tắc với cuộc sống của chính mình.

Vốn là một người có học thức và bản tính hiền lành, nhưng vì cuộc sống đầy khắc nghiệt và khó khăn khiến Thứ luôn tự cảm thấy xấu hổ và tiếc nuối cho bản thân.

Bên cạnh đó, hoàn cảnh gia đình khó khăn, vợ con ở quê luôn trông chờ vào những đồng lương ít ỏi mà Thứ gửi về càng khiến cho anh xót xa và đau khổ. Trong một xã hội còn đang khó khăn và nghèo đói ở khắp nơi, thì việc kiếm kế sinh nhai vốn chẳng dễ dàng gì chứ đừng nói là theo đuổi ước và tham vọng của bản thân. 

Nội dung câu chuyện vốn dĩ rất đơn giản và không phức tạp, nhưng qua ngòi bút của Nam Cao thì ông đã miêu tả rất chân thực những đau khổ về mặt tâm lý, khiến người đọc dễ dàng đồng cảm cùng với các nhân vật. 

Trong tác phẩm Sống mòn này có một trích đoạn mà mình rất tâm đắc như sau:

"Trên những bãi sông kia, có biết bao người sống như y, nhưng không bao giờ cưỡng lại đời mình. Đời họ là một đời tù đày. Nhưng cũng như một con trâu, họ vẫn cắm cúi kéo cày, ăn cỏ, chịu roi. Ở bên kia những cánh đồng bùn lầy, là rừng xanh, cuộc sống tự do, cỏ ngập sừng. Con trâu có lẽ cũng biết vậy, nhưng chẳng bao giờ dám đi, chẳng bao giờ nó dám dứt đứt sợi dây thừng. Cái gì giữ con trâu lại đồng bằng và ngăn người ta đến một cuộc đời rộng rãi hơn, đẹp đẽ hơn? Ấy là thói quen, lòng sợ hãi sự đổi thay, sợ hãi những cái gì chưa tới. Ấy thế mà trên đời này lại chẳng có cái gì tới hai lần. Sống tức là thay đổi.."

"Sự thật ở bên ngoài to lớn quá, mạnh mẽ quá, ăn hiếp hẳn cuộc đời tưởng tượng, hiện hình bằng giấy trắng mực đen.."

Mua tại Tiki Mua tại Fahasa Mua tại Shopee

Có lẽ trong quá trình đọc tác phẩm này, độc giả cũng dần hiểu ra ý nghĩa của cái tên Sống mòn có nghĩa là gì. Nhân vật Thứ do luôn phải mải mê với việc cơm áo gạo tiền thành ra cuộc sống của anh rất nhàm chán và chỉ một vòng luẩn quẩn không lối ra.

Từ công việc cho đến cuộc sống mỗi ngày của ông giáo Thứ đều lặp đi lặp lại một cách buồn tẻ và vô vị. 

Mỗi nhân vật trong câu chuyện này chẳng hạn như anh Đích, Oanh hay San dù là con người như thế nào, thì chắc hẳn họ điều ẩn chứa cho mình một nỗi niềm riêng cho bản thân mình khi sống trong một xã hội nghèo khổ như thế. Không chỉ đau khổ về mặt thể chất mà ngay cả trong tâm hồn của các nhân vật dường như đang sống mòn, chết mòn và kiệt quệ theo thời gian. 

Ở phần cuối tác phẩm, khi mà mọi tình huống và vấn đề ngày càng trở nên bế tắc hơn, Thứ không còn sự lựa chọn nào khác ngoài việc phải về quê. Lúc này, anh chấp nhận với tình cảnh khốn khổ sẽ đến ngay với mình. Tuy nhiên khi nghĩ về tình thế chiến tranh đang xảy ra, đột nhiên trong đầu anh chợt có một niềm tin len lói rằng mọi thứ trong tương lai sẽ tốt đẹp và rộng mở hơn.

Một kết thúc mở gợi ra cho người xem một niềm tin và hy vọng mới. Tại sao chúng ta phải vùi mình vào những đau khổ cùng cực không lối thoát, khi mà ai mà trong mỗi chúng ta đều có quyền suy nghĩ tích cực và nỗ lực hơn cho cho cuộc sống của mình dù cho cho bạn đang sống trong bất kỳ hoàn cảnh đen tối nào. 

Lời kết

Về tổng thể thì đây không phải là một cuốn tiểu thuyết dài, nhưng nó lại ngắn gọn và xúc tích, vừa đủ để người đọc có thể chiêm nghiệm và suy nghĩ cho bản thân mình về những giá trị sống. Mặc dù chúng ta đang sống trong một xã hội hiện đại và văn minh, nhưng rõ ràng những thông điệp và ý nghĩa của tác phẩm Sống mòn của Nam Cao vẫn sẽ còn nguyên giá trị qua từng năm tháng!

Còn bạn thì sao, hãy chia sẻ cảm nhận của mình về tác phẩm xuyên thời đại của nhà văn Nam Cao bằng cách bình luận phía dưới nhé.

Mua tại Tiki Mua tại Fahasa Mua tại Shopee